کمیته رفع تبعیض نژادی

با یادآوری شرایط اعلامیه جهانی حقوق بشر که بر طبق آن همه انسان‌ها آزاد به دنیا آمده و از نظر شأن و حقوق برابر هستند و مستحق برخورداری از حقوق و آزادی‌های مندرج در آن بدون هیچگونه تمایزی از جمله نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذهب، منشا اجتماعی، تولد یا هر وضعیت دیگر هستند؛

با یادآوری شرایط اعلامیه وین و برنامه عمل کنفرانس جهانی حقوق بشر که بر طبق آن وظیفه دولت‌هاست که صرف‌نظر از نظام سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، تمامی حقوق بشر و آزادی‌های اساسی را ترویج کرده و از آنها حمایت کنند؛

با تأیید اظهار نظر عمومی شماره ۲۸ که در آن کمیته حمایت کامل از اعلامیه دوربان و برنامه عمل کنفرانس جهانی مبارزه با نژادپرستی، تبعیض و تعصبات مربوطه اعلام کرده است؛

با تأکید بر محکومیت تبعیض علیه افراد آسیایی و آفریقایی تبار و بومیان و سایر نژادها در اعلامیه و برنامه عمل دوربان؛

بنیان نهادن اقدامات خود بر مفاد کنوانسیون بین‌المللی رفع کلیه اشکال تبعیض نژادی که به دنبال حذف تبعیض بر اساس نژاد، رنگ، تبار یا ملیت یا نژاد است؛

تایید نظر استوار کمیته که اصطلاح "تبار" در پاراگراف ۱ ماده ۱ کنوانسیون تنها به "نژاد" اشاره نمی‌کند و در معنی کاربردی زمینه‌های دیگر ممنوعیت تبعیض را تکمیل می‌کند؛

به شدت تأکید می‌کند که تبعیض براساس «تبار» شامل تبعیض علیه اعضای جوامع براساس اشکال طبقه‌بندی اجتماعی مانند صنف و سیستم‌های مشابه این وضعیت که از گذشته برجای مانده است، می‌باشد که بهره‌مندی برابر آنها از حقوق بشر را خنثی یا مختل می‌کند؛

با توجه به اینکه وجود چنین تبعیضی بر اساس بررسی‌های کمیته از گزارشات تعدادی از کشورهای عضو کنوانسیون آشکار شده است؛

با برگزاری یک جلسه یا موضوع تبعیض مبتنی بر تبار و دریافت کمک از اعضای کمیته، و همچنین کمک‌های برخی از دولت‌ها و اعضای سایر ارگان‌های سازمان ملل، به ویژه کارشناسان کمیسیون کمکی برای ارتقاء و حمایت حقوق بشر؛

دریافت کمک‌های شفاهی و کتبی از تعداد زیادی از سازمان‌های غیر دولتی و افراد مرتبط جهت فراهم کردن شواهد بیشتر در مورد میزان و گستردگی تبعیض مبتنی بر تبار در مناطق مختلف جهان؛

نتیجه‌گیری می‌کند که تلاش‌های انجام شده و تلاش‌های در حال انجام باید در حوزه قوانین و عملکردهای داخلی برای از بین بردن تبعیض مبتنی بر تبار و توانمند کردن جوامع تحت تاثیر آن، افزایش و تقویت شوند؛ همچنین کمیته با قدردانی از تلاش‌های دولت‌هایی که اقداماتی را برای از بین بردن تبعیض مبتنی بر تبار و جبران عواقب آن انجام داده‌اند؛

کشورهایی که تحت تأثیر قرار گرفته‌اند و درصدد هستند تا این پدیده را شناسایی نموده و به آن بپردازند را به شدت تشویق می‌نماید تا اقدامات لازم را برای این کار انجام دهند؛

عملکردهای مثبتی که در آن گفتگوهای میان کمیته و کشورها بر روی مسئله تبعیض مبتنی بر تبار صورت گرفته است را یادآوری کرده و گفتگوهای سازنده بیشتری را پیش‌بینی می‌کند؛

دادن بیشترین اهمیت به کار خود در مبارزه با انواع اشکال تبعیض مبتنی بر تبار؛

شدیدا تبعیض مبتنی بر تبار، مانند تبعیض براساس قبیله و سیستم‌های مشابه این وضعیت که از گذشته برجای مانده است را به عنوان نقض کنوانسیون، محکوم می‌کند؛

توصیه می‌کند که کشورهای عضو با توجه به شرایط خاص خود، برخی یا همه اقدامات زیر را اتخاذ کنند:

(الف) در راستای شناسایی جوامع مبتنی بر تبار که از مسئله تبعیض رنج می‌برند، به ویژه سیستم‌های قبیله‌ای و سیستم‌های مشابه این وضعیت، قدم‌های جدیدی برداشته و افرادی که به دلیل شرایط خاص دارای چنین وضعیتی هستند، را شناسایی نمایند. از جمله این شرایط عبارتند از:

ناتوانی یا محدودیت در آن برای تغییر وضعیت کنونی که از گذشته باقی مانده است، محدودیت‌های جمعی اعمال شده بر ازدواج‌های خارج از عرف جامعه؛ تفکیک شرایط خاص و عام از جمله در مسئله مسکن و آموزش، میزان دسترسی به فضاهای عمومی، عبادتگاه‌ها و منابع عمومی غذا و آب؛ نداشتن آزادی عمل در انتخاب مشاغل و فعالیت‌ها براساس رسوم قدیمی و یا فعالیت‌هایی که منجر به پایین آمدنشان افراد یا ضربه زدن به آنها می‌گردد، بردگی ناشی از داشتن دین و بدهی، ناتوانی و تسلیم در برابر حربه‌های غیرانسانی که موجب عدم پذیرش ایشان می‌گردد، و عدم احترام به شأن و منزلت انسانی آنها و عدم برخورداری از حقوق برابر؛

(ب) در نظر گرفتن ممنوعیت صریح تبعیض مبتنی بر تبار در قانون اساسی ملی؛

(ج) بررسی و تصویب یا اصلاح قانون به منظور از بین بردن همه انواع تبعیض براساس تبار مطابق با کنوانسیون؛

(د) اجرای قطعی قوانین و اقدامات دیگر لازم الاجرا؛

(ه) تهیه و اجرای یک استراتژی جامع ملی با مشارکت اعضای جوامع آسیب دیده از جمله اقدامات ویژه مطابق با ماده ۱ و ۲ کنوانسیون جهت از بین بردن تبعیض علیه اعضای گروه‌های تباری؛

(و) اتخاذ اقدامات ویژه به نفع گروه‌ها و جوامع تباری تا از اجرای حقوق بشر و آزادی‌های اساسی خود، مخصوصا در مورد دسترسی به وظایف عمومی، اشتغال و آموزش، اطمینان حاصل کنند؛

(ز) ایجاد سازوکار قانونی، از طریق تقویت نهادهای موجود یا ایجاد نهادهای تخصصی، برای ترویج احترام به حقوق بشر برابر اعضای جوامع تباری؛

(ح) آموزش عموم مردم درباره اهمیت برنامه‌های اقدام مثبت جهت رسیدگی به وضعیت قربانیان تبعیض مبتنی بر تبار؛

(ط) تشویق گفت و گو بین اعضای جوامع مبتنی بر تبار و اعضای گروه‌های اجتماعی دیگر؛

(ی) انجام نظرسنجی‌های دوره ای در مورد واقعیت تبعیض تباری و فراهم کردن اطلاعات تفکیک شده از جمله از دیدگاه جنسیتی در گزارش‌های خود به کمیته مربوط به توزیع جغرافیایی و شرایط اقتصادی و اجتماعی جوامع تباری.

• در همه برنامه‌ها و پروژه‌های برنامه‌ریزی شده و اجرا شده و در اقدامات اتخاذ شده، وضعیت زنان اعضای جوامع، به عنوان قربانیان تبعیض چندگانه، استثمار جنسی و فحشاء اجباری را مورد توجه قرار دهند؛

• همه اقدامات لازم را برای از بین بردن تبعیض چندگانه، از جمله تبعیض بر علیه زنان، بویژه در زمینه امنیت شخصی، اشتغال و آموزش، انجام دهند؛

• اطلاعات تفکیک شده‌ای در مورد وضعیت زنان تحت تاثیر تبعیض تباری جمع‌آوری و تهیه نمایند.

• نظارت و گزارش بر مواردی که منجر به تبعیض نژادی جوامع تباری می‌شوند و تلاش برای ریشه کن کردن عواقب منفی ناشی از چنین تبعیضی؛

• اقدامات جهت جلوگیری، ممنوعیت و از بین بردن شیوه‌های تبعیض‌آمیز علیه اعضای جوامع تباری از جمله در زمینه‌های مسکن، تحصیلات و اشتغال؛

• تضمین حق دسترسی برابر و غیر تبعیض‌آمیز به هر مکان یا خدماتی که برای استفاده عموم استفاده می‌شود؛

• اقدامات لازم برای ارتقاء جوامع مختلط که اعضای آسیب دیده با دیگر افراد جامعه ادغام شده‌اند و تضمین خدمات قابل دسترس برای همه؛

• اتخاذ اقدامات علیه انتشار هر ایده‌ای در مورد برتری و پستی تباری و افرادی که خشونت، نفرت یا تبعیض را علیه جوامع تباری توجیه می‌کنند؛

• اقدامات سختگیرانه علیه هرگونه تحریک به تبعیض یا خشونت علیه جوامع، از جمله از طریق اینترنت؛

• اقداماتی برای افزایش آگاهی اصحاب رسانه‌ها از ماهیت بروز تبعیض مبتنی بر تبار.

• انجام اقدامات لازم برای تضمین دسترسی برابر به سیستم عدالت برای همه اعضای جوامع تباری از جمله با ارائه کمک‌های حقوقی، تسهیل خواسته‌های گروهی و تشویق سازمان‌های غیردولتی برای دفاع از حقوق جامعه؛

• حصول اطمینان در مواقع لازم از اینکه تصمیمات قضایی و اقدامات رسمی به طور کامل ممنوعیت تبعیض تباری را در نظر داشته اند؛

• اطمینان از تعقیب افرادی که مرتکب جرائم علیه اعضای جوامع تباری شده و جبران خسارات مناسب برای قربانیان چنین جنایاتی؛

• تشویق استخدام اعضای جوامع تباری در پلیس و دیگر سازمان‌های مجری قانون؛

• سازماندهی برنامه‌های آموزشی برای مقامات رسمی و سازمان‌های مجری قانون با هدف جلوگیری از بی‌عدالتی مبتنی بر تعصب علیه جوامع تباری؛

• تشویق و تسهیل گفتگوهای سازنده بین پلیس و دیگر سازمان‌های مجری قانون و اعضای جوامع؛

• حصول اطمینان از اینکه مقامات در تمام سطوح در کشور مربوطه، اعضای جوامع تباری را در تصمیماتی که بر آنها تاثیر می‌گذارد، دخالت می‌دهند؛

• انجام اقدامات خاص و جامع برای تضمین حق شرکت در انتخابات، رأی دادن و کاندید انتخابات شدن براساس حق رای مساوی و عمومی و داشتن نمایندگان مناسب در نهادهای حکومتی و قانون‌گذاری؛

• ارتقای آگاهی در میان اعضای جوامع از اهمیت مشارکت فعال آنها در زندگی عمومی و سیاسی و از بین بردن موانع چنین مشارکتی؛

• سازماندهی برنامه‌های آموزشی برای بهبود اقدامات سیاسی و مهارت‌های مدیریت دولتی مقامات رسمی و نمایندگان سیاسی جوامع تباری؛

• اقدامات لازم جهت شناسایی مناطق مستعد ابتلا به خشونت تباری جهت جلوگیری از چنین خشونتی؛

• اقدامات محکم برای اطمینان از حقوق ازدواج برای اعضای جوامع تباری که مایل به ازدواج خارج از جامعه تباری خود هستند؛

• بسط، اتخاذ و اجرای برنامه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی بر مبنای یکسان و غیر قابل تبعیض؛

• انجام اقدامات محکم و موثر برای ریشه کن کردن فقر در میان جوامع تباری و مبارزه با محرومیت اجتماعی و یا به حاشیه راندن آنها؛

• همکاری با سازمان‌های بین دولتی، از جمله موسسات مالی بین‌المللی برای حصول اطمینان از اینکه پروژه‌های توسعه یا کمک که از آنها حمایت می‌کنند، شرایط اقتصادی و اجتماعی اعضای جوامع تباری را در نظر می‌گیرند؛

• انجام اقدامات ویژه جهت ارتقای اشتغال اعضای اجتماعات آسیب دیده در بخش‌های عمومی و خصوصی؛

• توسعه و یا اصلاح قوانین و عملکردها به طور خاص و منع تمام شیوه‌های تبعیض‌آمیز تباری در اشتغال و بازار کار؛

• اتخاذ اقدامات علیه موسسات دولتی، شرکت‌های خصوصی و سایر انجمن‌هایی که زمینه‌های تباری متقاضیان اشتغال را بررسی می‌کنند؛

• اتخاذ اقدامات علیه رفتارهای تبعیض آمیز مقامات محلی یا صاحبان خصوصی با توجه به محل اقامت و دسترسی به مسکن مناسب برای اعضای جوامع تحت تاثیر؛

• حصول اطمینان از دسترسی برابر به خدمات درمانی و خدمات اجتماعی برای اعضای جوامع تباری؛

• درگیر کردن جوامع تحت تاثیر در طراحی و اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های بهداشتی؛

• اتخاذ اقدامات لازم جهت رسیدگی به آسیب پذیری ویژه کودکان جوامع تباری نسبت به گماردن کودکان به مشاغل مختلف؛

• اتخاذ اقدامات قاطع برای از بین بردن بردگی ناشی از داشتن دین و بدهی و شرایط تخریب کننده کار ناشی از تبعیض تباری؛

• حصول اطمینان از اینکه سیستم‌های آموزش عمومی و خصوصی فرزندان، همه‌ی جوامع را در برگرفته و هیچ فرزندی را بر اساس تبار از آموزش محروم نمی‌کند؛

• کاهش نرخ ترک تحصیل برای کودکان همه جوامع، به ویژه برای کودکان جوامع تحت تاثیر، با نگاهی ویژه بر وضعیت دختران؛

• مبارزه با تبعیض توسط سازمان‌های دولتی یا خصوصی و هر گونه آزار و اذیت دانشجویانی که عضو انجمن‌های تباری هستند؛

• اتخاذ اقدامات لازم جهت همکاری با جامعه مدنی برای آموزش عموم مردم با رویکردی بدون تبعیض و احترام به جوامع تحت تبعیض تباری؛

• بررسی همه زبان‌ها در کتاب‌های درسی که تصاویر، ارجاعات، نام و یا نظرات کلیشه‌ای یا پست از جوامع نژادی ارائه می‌دهد و جایگزینی آن با تصاویر، ارجاعات، اسامی و نظراتی که حرمت و کرامت انسانی را حفظ و برابری حقوق بشر را دربردارد.